«Τοξική» θετικότητα: Πότε πρέπει να βάζουμε φρένο

«Όλα θα πάνε καλά». «Μην απογοητεύεσαι». «Θα τα καταφέρεις, δεν σε φοβάμαι εσένα!» «Οι δυσκολίες απλά μας κάνουν πιο δυνατούς, θα το ξεπεράσεις».

Είναι φράσεις οικείες για τους περισσότερους από εμάς. Και μοιάζουν ενθαρρυντικές, τα λόγια που θα λέγαμε σε κάποιον που περνάει μια δύσκολη κατάσταση, που δοκιμάζεται, όπως γράφει το news4health

Η πίεση να είσαι πάντα θετικός

Ακόμα και αν κρύβονται καλές προθέσεις και πραγματικό ενδιαφέρον, οι ειδικοί εκτιμούν ότι η πίεση από τον περίγυρο να αντιμετωπίζεται με θετικότητα οποιαδήποτε δυσκολία προκύπτει, όχι μόνο δεν ωφελεί αλλά κατά περίπτωση μπορεί να είναι και επιβλαβής.

Το φαινόμενο της «τοξικής θετικότητας», όρος που χρησιμοποιούν πλέον και επαγγελματίες υγείας, έχει πάρει διαστάσεις τα τελευταία χρόνια, βρίσκοντας πεδίο δόξης λαμπρό μέσω των social media και σε ένα βαθμό ως «ουρά» της προσέγγισης του life coaching που γνωρίζει πια μεγάλη προβολή.

«Η τοξική θετικότητα είναι η αδυσώπητη πίεση να είσαι ευτυχισμένος ή να επιδιώκεις την ευτυχία, ανεξάρτητα από τις περιστάσεις», εξηγεί η αμερικανίδα συγγραφέας και θεραπεύτρια Whitney Goodman.

Στο ίδιο τέμπο, η Αμερικανική Ένωση Άγχους & Κατάθλιψης σημειώνει ότι η τοξική θετικότητα συχνά προωθεί μια μη ρεαλιστική απαίτηση για αισιόδοξη αντιμετώπιση μιας κατάστασης, αγνοώντας εντελώς το πλήρες πλαίσιο της δυσκολίας.

Πότε είναι τοξική μια… καλή σκέψη

Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να δαιμονοποιείται η αισιόδοξη προσέγγιση και η προσπάθεια να αντιμετωπίσουμε με ελπίδα τις δυσκολίες της ζωής, τονίζουν οι ειδικοί.

Η σημαντική διαφορά είναι όταν αναγκάζουμε το μυαλό μας να απαρνηθεί και να απαξιώσει κάθε δυσάρεστο συναίσθημα δημιουργώντας ένα σχίσμα στο πώς αισθανόμαστε σε σχέση με αυτό που εκφράζουμε εξωτερικά.

«Το να είσαι θετικός σε μια ουδέτερη ή ευχάριστη περίσταση, είναι φυσιολογικό, είναι αυτό που πρέπει να κάνεις», υπογραμμίζει η καθηγήτρια Νοσηλευτικής στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα, Mary Jo Kreitzer.

Το πρόβλημα, προσθέτει, είναι όταν η θετική διάθεση δεν συνάδει με την κατάσταση και στέλνει το μήνυμα ότι ο τρόπος που νιώθει το άλλο άτομο είναι λάθος.

Όταν η πίεση να είμαστε a priori αισιόδοξοι ανεξαρτήτως περίστασηςείναι ισχυρή, τα πραγματικά μας αισθήματα καταπιέζονται και κρύβονται.

Έτσι υπονομεύεται ο φυσικός μηχανισμός ψυχοσυναισθηματικής επεξεργασίας του προβλήματος που συχνά χρησιμοποιεί ως όχημα δυσάρεστα συναισθήματα όπως ο φόβος, η λύπη ή ο θυμός.

Επιπτώσεις στην υγεία

Φανταστείτε, λένε οι ειδικοί, έναν άνθρωπο που προσπαθεί να κρατήσει πολλές φουσκωμένες μπάλες κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Όσο και να προσπαθεί, αυτές τελικά θα βρουν διέξοδο προς την επιφάνεια.

Κάπως έτσι λειτουργεί και ο καταναγκασμός να συμμορφωθούμε στο μοτίβο της «αναγκαστικά» θετικής αντιμετώπισης για τα πάντα.

Η καταστολή των πραγματικών συναισθημάτων απλώς κάνει πιο δύσκολη την διαχείριση τους. Σε ανάλυση μάλιστα του Psychiatry Research που έγινε το 2022 σχετικά με το πώς αντιμετώπισαν το στρες της πανδημίας εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, διαπιστώθηκε ότι η καταστολή συναισθημάτων συνδέεται με ακόμα μεγαλύτερη ψυχολογική δυσφορία.

Την ίδια στιγμή, η «τοξική θετικότητα» δίνει το λανθασμένο μήνυμα ότι αυτό που ασθανόμαστε είναι λάθος και ενεργοποιεί έτσι αισθήματα ντροπής και ενοχής.

Στην ουσία, οι βιωματικές εμπειρίες που καθορίζουν τις αντιδράσεις μας, ακυρώνονται καθώς προσπαθούμε να νιώσουμε όπως μας υπαγορεύεται ότι «είναι σωστό».

Πώς αντιμετωπίζεται η κατάσταση

Μιλήστε δυνατά, λένε οι ειδικοί. Κάθε φορά που γίνεστε αποδέκτης πιεστικής ενθάρρυνσης να δείτε τα πράγματα μόνο θετικά αδιαφορήστε απαντώντας συγκαταβατικά ή εξηγήστε στον άλλο ότι αυτή η προσέγγιση δεν ταιριάζει στην περίσταση και σας καταπιέζει.

Επεξεργαστείτε τα συναισθήματα σας με ειλικρίνεια αναγνωρίζοντας ότι είναι φυσιολογικό να αισθάνεστε άγχος, στενοχώρια ακόμα και φόβο όταν σας συμβαίνει κάτι δυσάρεστο.

Αντιμετωπίστε με κριτική σκέψη περιεχόμενο που συνάδει με «θετική τοξικότητα» σε λογαριασμούς κοινωνικής δικτύωσης. Το σύνθημα “όλα θα πάνε καλά” πρέπει να αξιολογείται σε ρεαλιστικές συνθήκες.

Εν τέλει, επιτρέψτε στον εαυτό σας να συνδεθεί με τα πραγματικά του συναισθήματα, δίνοντας τους χώρο και χρόνο ώστε να αποφασίσετε πώς θα χειριστείτε την κατάσταση.

Με πληροφορίες από: everydayhealth.com και verywellmind.com