Δεκάδες μουσεία Φυσικής Ιστορίας μετρούν τα εκθέματά τους για να απαντήσουν σε πιεστικά ερωτήματα, όπως πόσο γρήγορα εξαφανίζονται τα είδη και πώς η κλιματική κρίση επηρεάζει τον φυσικό κόσμο.
Σήμερα υπάρχουν περισσότερα από χίλια μουσεία φυσικής ιστορίας, με τα μεγαλύτερα να βρίσκονται στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική. Οι συλλογές τους παρέχουν ένα παράθυρο στο παρελθόν και στο παρόν του πλανήτη και χρησιμοποιούνται ολοένα και περισσότερο για να γίνουν εφαρμόσιμες προβλέψεις σχετικά με την κλιματική αλλαγή, την απώλεια βιοποικιλότητας και τις μολυσματικές ασθένειες.
Για παράδειγμα, τα δεδομένα των μουσείων φυσικής ιστορίας είναι η θεμελιώδης πηγή της πρωτογενούς γνώσης για τη βιοποικιλότητα μεγάλων πλαισίων πολιτικής. Η Ειδική Έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) του 2018 χρησιμοποίησε πάνω από 385 εκατομμύρια καταγραφές εμφάνισης και παρακολούθησης ειδών από το Παγκόσμιο Μηχανισμό Πληροφοριών για τη Βιοποικιλότητα (Global Biodiversity Information Facility, GBIF), και δεδομένα περισσότερων από 5432 παρόχων, κυρίως μουσείων φυσικής ιστορίας, για να υποδείξει τη μετακίνηση ή εξαφάνιση των ειδών ως απάντηση στην κλιματική αλλαγή.
Ωστόσο, παρά την τεράστια δυνητική αξία τους για την κοινωνία, οι πληροφορίες που είναι ενσωματωμένες στις συλλογές που φιλοξενούνται σε αυτά τα μουσεία είναι σε μεγάλο βαθμό απρόσιτες.
Για αυτό, δεκάδες από τα μεγαλύτερα μουσεία φυσικής ιστορίας του κόσμου αποκάλυψαν την περασμένη βδομάδα στο επιστημονικό περιοδικό Science μια έρευνα που αφορά τα πάντα για τις συλλογές τους. Ο παγκόσμιος κατάλογος των εκθεμάτων τους αποτελείται από 1,1 δισεκατομμύρια αντικείμενα που ξεκινούν από κρανία δεινοσαύρων και φτάνουν μέχρι κόκκους γύρης και κουνούπια.
Οι συμμετέχοντες στην έρευνα ελπίζουν ότι η κίνησή τους θα βοηθήσει τα μουσεία να ενώσουν τις δυνάμεις τους για να απαντήσουν σε πιεστικά ερωτήματα, όπως πόσο γρήγορα εξαφανίζονται τα είδη από τη γη και πώς η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τον φυσικό κόσμο.
«Μας δίνει το ερέθισμα να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε πράγματα που μπορούν να κάνουν τα μουσεία μαζί, τα οποία δεν είχαμε προηγουμένως σκεφτεί», δήλωσε ο Kirk Johnson, διευθυντής του Εθνικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Smithsonian στην Ουάσιγκτον και ένας από τους ηγέτες του έργο.
Οι επιστήμονες είχαν δημιουργήσει μικρότερες βάσεις δεδομένων για τα αποθέματα μουσείων στο παρελθόν, αλλά η νέα προσπάθεια, η οποία περιλαμβάνει 73 μουσεία σε 28 χώρες, είναι μοναδική και απαράμιλλη, λένε οι ειδικοί. «Η ανάλυση έγινε σε παγκόσμια κλίμακα που κανείς άλλος δεν κατάφερε νωρίτερα», είπε η Έμιλι Μάινκε, εντομολόγος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, η οποία δεν συμμετείχε στην έρευνα.
Η έρευνα αποκάλυψε σημαντικά κενά στις συλλογές του κόσμου. Για παράδειγμα, σχετικά λίγα αντικείμενα προέρχονται από τις περιοχές γύρω από τους πόλους της γης, οι οποίες είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη, ενώ τα έντομα, η πιο ποικιλόμορφη ομάδα ζωικών ειδών, υποεκπροσωπούνται επίσης.
Ο Δρ. Μάινκε είπε ότι αυτή η έρευνα των μεγάλων ιδρυμάτων θέτει τις βάσεις και για έρευνες σε μικρότερα, όπου μπορεί να επιφυλάσσονται ακόμη περισσότερες εκπλήξεις. «Από τη στιγμή που αυτές οι μέθοδοι εφαρμοστούν σε μικρότερες συλλογές, πιθανώς τα αποτελέσματα να μας δώσουν μια πιο αληθινή εικόνα της βιοποικιλότητας παγκοσμίως», είπε.
Τα μουσεία φυσικής ιστορίας ξεκίνησαν το 1400 ως «ντουλάπες θαυμάτων» στις οποίες οι αριστοκράτες διατηρούσαν πολύτιμα και παράξενα αντικείμενα όπως κρανία φάλαινας ή αστραφτερούς κρυστάλλους. Μέχρι τον 19ο αιώνα, είχαν γίνει εθνικοί θεσμοί που απασχολούσαν με πλήρες ωράριο επιμελητές, οι οποίοι αναγνώριζαν τα καινούργια αποκτήματα και τα τοποθετούσαν σε προθήκες με το αντίστοιχο σημείωμα. Σήμερα, τα μουσεία φυσικής ιστορίας έχουν τεράστιες συλλογές. Μόνο το Smithsonian διαθέτει 148.033.146 αντικείμενα!
Τα τελευταία χρόνια, ορισμένα μουσεία ξεκίνησαν να ανεβάζουν τα αντικείμενά τους στο Διαδίκτυο. Πέρυσι, για παράδειγμα, το U.S. National Herbarium ολοκλήρωσε τη μεταφόρτωση φωτογραφιών σχεδόν τεσσάρων εκατομμυρίων φυτών . Ωστόσο, τα περισσότερα αντικείμενα στα μουσεία φυσικής ιστορίας πρέπει ακόμη να σαρωθούν και να ανέβουν στο cloud ή ακόμη και να καταγραφούν σε έναν διαδικτυακό κατάλογο.
Έχοντας μια ασαφή εικόνα για το τι υπήρχε στις δικές τους συλλογές, ο Δρ Τζόνσον αλλά και άλλοι διευθυντές μουσείων αναγνώρισαν ότι είχαν μια ακόμη πιο ασαφή κατανόηση για το τι διαμοιράζονταν συλλογικά. «Κατέχουμε ο καθένας μας αυτά τα εκπληκτικά περιουσιακά στοιχεία, αλλά δεν έχουμε τρόπο να τα συγκρίνουμε», είπε.
Αντί να περιμένουν χρόνια μέχρι να ψηφιοποιηθούν όλες οι συλλογές τους, οι διευθυντές των μουσείων αποφάσισαν να κάνουν τον απολογισμό τους τώρα. Ζήτησαν από τους επιμελητές τους να συμπληρώσουν έντυπα που να περιγράφουν τι είδους συλλογές στεγάζουν στα μουσεία τους – φυτά, μύκητες, απολιθώματα κ.λπ. υπολογίζοντας στη συνέχεια το μέγεθος κάθε συλλογή, μερικές φορές απλά μετρώντας τα ντουλάπια, και τους τόπους όπου είχαν πάει οι επιστήμονες για να συλλέξουν τα αντικείμενα που περιείχαν.
Οι επιμελητές έδωσαν επίσης τον αριθμό των αντικειμένων που είχαν ψηφιοποιηθεί, πόσα είχαν δειγματιστεί για DNA και πόσα άτομα είχαν μελετήσει διαφορετικές ομάδες ειδών σε κάθε μουσείο. Τα μουσεία δημιούργησαν έναν ηλεκτρονικό πίνακα ελέγχου για να διερευνήσουν τα αποτελέσματα της έρευνας.
«Αυτή είναι η πραγματοποίηση ενός ονείρου που είχα εγώ και άλλοι άνθρωποι με τον ίδιο ρόλο εδώ και πολλά χρόνια», δήλωσε ο Michael Novacek, αντιπρόεδρος στο Αμερικανικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στη Νέα Υόρκη.
Ο Δρ Τζόνσον παρατήρησε ότι ήταν εκπληκτικός ο αριθμός των επιστημόνων του μουσείου του που μελετούν θηλαστικά σε σύγκριση με άλλα είδη, ενώ αντίθετα, μόνο το 10% αυτών μελετά τα έντομα. «Αυτό είναι ένα είδος ελλείμματος», είπε ο Δρ Τζόνσον. «Τα έντομα είναι το μεγαλύτερο στοιχείο της επίγειας βιοποικιλότητας, καθώς και σημαντικοί επικονιαστές και φορείς ασθενειών».
Τα μουσεία διαθέτουν συνολικά μια μικρή συλλογή αντικειμένων από την Αρκτική ή την Ανταρκτική, δύο περιοχές που πλήττονται ιδιαίτερα σκληρά από την υπερθέρμανση του πλανήτη. Ο Δρ Novacek είπε ότι είναι σημαντικό για τα μουσεία να καταγράψουν την ποικιλομορφία της ζωής εκεί για να κατανοήσουν το πώς αλλάζει με την άνοδο της θερμοκρασίας. «Είναι ένα κάλεσμα για δράση», είπε.
Η γνώση του τι λείπει από τα μουσεία του κόσμου θα μπορούσε να βοηθήσει τους επιστήμονες να σχεδιάσουν νέες αποστολές για να καλύψουν τα κενά. «Μπορεί να είμαστε σε θέση να δημιουργήσουμε ένα σχέδιο συλλογής για τον 21ο αιώνα», είπε ο Δρ Τζόνσον.
Το θέμα εμφανίστηκε πρώτα στους New York Times.
Dnews: Τελευταία νέα και ειδήσεις
