Θεωρείται από τους πιο παλιούς ναούς της χώρας μας και τους πιο καλά διατηρημένους των Αθηνών. Ο λόγος για τον Ιερό Ναό της Γεννήσεως του Χριστού που βρίσκεται στη συνοικία Ψυρρή (οδό Χριστοκοπίδου 2), κοντά στην εβραϊκή συνοικία.
Στην σημερινή θέση του, είχε ανεγερθεί εκκλησία των μεταβυζαντινών χρόνων που ανήκε στην επιφανή οικογένεια Κοπίδη. Με άλλα λόγια, ο ναός ήταν κτητορικός, εξ ου και η αρχική επωνυμία «Ο ναός του Χριστοκοπίδη» (δηλαδή, ο Χριστός του Κοπίδη).
Εικάζεται ότι στα αρχαία χρόνια βρισκόταν εκεί ναός της Αθηνάς Παλλάδος. Σύμφωνα με τις υπάρχουσες πηγές, η εκκλησία είχε και υπόγεια κρύπτη (είδος κατακόμβης) με τοιχογραφίες, ενώ στα έτη γύρω στο 1570 η εκκλησία ήταν κέντρο κοινωνικής μέριμνας της αγίας Φιλοθέης προς τους κατοίκους της συνοικίας.
Μετά την Απελευθέρωση, αφού αποκαταστάθηκε από τον αρχιτέκτονα Χριστιανό Χάνσεν η στέγη του, που είχε καταρρεύσει εξαιτίας των πολεμικών επιχειρήσεων, στέγασε προσωρινά τον Άρειο Πάγο.
Μάλιστα, μνημονεύεται ότι στα εγκαίνια της εκεί λειτουργίας του Ανώτατου Δικαστηρίου λειτούργησαν επτά αρχιερείς και παρέστη η βασίλισσα Αμαλία, ιστάμενη σε θρόνο, στο σημείο, όπου σήμερα βρίσκεται αστέρας με 16 ακτίνες. Ο ξυλόγλυπτος θρόνος φυλάσσεται έως σήμερα στην εκκλησία (Ιερό Βήμα).
Εξαιτίας, όμως, της αύξησης του αριθμού των ενοριτών, γύρω στα 1880 στη θέση της παλαιάς εκκλησίας, οικοδομήθηκε ο σημερινός ναός, που είναι τρίκλιτη βασιλική με τρούλο, με τη διαφορά ότι αντί κιόνων έχει πεσσούς.
Επίσης, στα δυο άκρα της δυτικής πλευράς κατασκευάστηκαν δύο πυργοειδή κωδωνοστάσια. Από την παλαιά εκκλησία διασώζεται η Αγία Τράπεζα, που είναι μαρμάρινη παλαιοχριστιανικής προέλευσης και στηρίζεται επάνω σε κιονίσκο, όπως επίσης διασώζεται και τμήμα του βορείου τοίχου. Επίσης σώζονται και μερικές παλαιές φορητές εικόνες (π.χ. Άγιος Σπυρίδων, Άγιος Παντελεήμων, Αποτομή Τιμίας Κεφαλής του Προδρόμου κ.ά.).
Οι υπάρχουσες τοιχογραφίες είναι του τέλους του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στην συγκεκριμένη εκκλησία, όπως και στους Αγίους Αναργύρους, στην ίδια συνοικία, εκκλησιαζόταν πολλές φορές ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες λογοτέχνες, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ο οποίος έμεινε κατά καιρούς στις γειτονικές οδούς Τάκη και Σαρρή.
Του μεγάλου διηγηματογράφου μας αφιέρωμα στον ναό της Γέννησης του Χριστού είναι η τοιχογραφία του βόρειου κλίτους, που εικονίζει τους προφήτες Ηλία και Ελισαίο.
To άρθρο Ιερός Ναός Γεννήσεως Χριστού: Το κρυμμένο μυστικό του Ψυρρή δημοσιεύτηκε στο NewsIT .
